- SARRERA: Zergatik
Magisteritza ikasi? Zer-nolako irakaslea izan nahi dut?
- 1. Zer da artea? + UhArte
Arte Garaikidearen Zentrora bisita
- Zergatik irakatsi artea?
- Hezkuntza Artistikoaren
perspektiba nagusiak
- Kultura bisuala
- Lan-proiektuak
- Sortze lana: SEXISMOA
- ONDORIOAK
- EBALUAZIO ERRUBRIKA
jueves, 5 de junio de 2014
Gida-AURKIBIDEA
0. SARRERA: Zergatik Magisteritza ikasi? Zer-nolako irakaslea izan nahi dut?
Betidanik
izan dut buruan Magisteritza ikastearen ideia, Gorputz Heziketako
irakasle bezala aritzea gustatuko bailitzaidake. Haurrekin aritzea
benetan gustoko dudan zerbait da; Berriozarko Mendialdea II
ikastetxean praktiketan egon nintzen bitartean bizitako esperentzia
benetan atsegina eta aberasgarria izan zen.
Aurretik
esan bezala Gorputz Heziketako irakasle bezala aritzea gustatuko
litzaidake, nire afizio handienetako bat txikiekin elkarbanatzen
dudan bitartean. Kirola da nire hobby nagusia. Gainera haren praktika
haurtzaroan ezinbestekoa ikusten du, haurrek bizi osasungarria
izatera ohitzeko, elikadura egoki baten bitartez, eta adin horietan
hain ohikoak diren obesitatea bezalako gaixotasunak ekiditen
saiatzeko.
Dakigunez,
haurtzaroa da haurraren etorkizuna baldintzatuko duen etapa nagusia;
beraz, etorkizunean autonomo eta aski izatea baimenduko dioten
baloreak irakastea garrantzizkoa ikusten dut. Muga eta helburuak
finkatu eta horiek erdiesteagatik borrokatzen irakatsi beharko zaie,
baino apaltasuna, errespetua eta begirunea bezalako baloreen pean,
baztertzeak alde batera utzita. Egokia eta beharrezkoa da garaile
suertatzeko nahia eta desira izatea, noski, baino hura kontrolatzen
irakatsai beharko zaie, arrakastatsu suertatzeko gainontzekoak
zapaldu eta gutxiesteko inolako beharrik ez dagoela ikusaraziz.
Kontzientzia
da garrantzizko eta zeresan handia duen beste baloreetako bat; duten
oro baloratzen irakatsi behar zaie, duten hezkuntza estimatzen, duten
ingurunea balioesten, haiek laguntzeko prest dagoen kide eta lagun
oro aintzat hartzen, haiek dituzten antzeko jarrerak barneratu
ditzaten saiatuz.
Honekin
batera, egunero, ikastetxean gehienbat, mintzatzen duten hizkuntzaren
baloratzea nabarmendu beharko zai, gero eta gehiago baitira nahiz eta
D ereduan ikasi haien irakasleei gazteleraz hitz egin eta erantzutea
berdin zaienak. Hizkuntza bat menperatzeak, edozein izanda ere, duen
garrantzia eta dakarren aberasgarritasuna ikusarazi beharko zitzaien;
hizkuntza bat galtzea, eta are gehiago hura ikastea ukatu oker
handienetakoa da. Gauzak horrela, haurrak haien hizkuntza den honetan
hitz egiteko motibatu beharra dira.
Irudimena
eta sen-artistikoa ere garrantzizkoa da ere, izan ere dena ez da
logikoa eta dena ez ditu 1+1=2 bezalako antzeko proposizioak
jarraitzen. Askotan, ohikoak eta egunerokoak izan ez daitezkeen
egoera desberdineei aurre egiteko sortu beharko dute, asmatu, ikertu,
erantzuna bilatu... Horregatik sormena landu eta garatzearen
garrantzia. Jolas eta kirol berriak asma ditzaten aginduko nieke,
teknologia berriak denbora tarte batean, behintzat, alde batera utz
ditzaten saiatuz; tristea eta larria da haurrak haien buruak baino
handiagoak diren tresna-teknologikoekin eskuetan ikustea,
bideo-jokoak besterik ez eta teknologia-munduan murgiltzea besterik
ez dutela buruan. Pantailaren aurrean ematen dituzte orduak eta
orduak, haien lagunekin bizi ditzaketen ekintza ahaztezin eta
liluragarri ugariez disfrutatu beharrean, guk gure garain egin izan
genuen bezala.
Aurretik
esandako guztia era egokian aurrera eramateko, beharrezkoa da izango
ditugun ikasle denak sankon ezagutzea; honakoa da haiek momentuoro
beharrezko duten erantzun egokia emateko modu bakarra. Haien nahiak
eta desirak, kezkak eta egonezinak ezagutzea gustatuko litzaidake,
haiek gidatzen saiatu eta beharrezkoa izango duten laguntza ahalik
eta modu egoki eta eraginkorrenean jasotzeko.
Bukatzeko,
dakigunez, hezkuntza da gure haurrak ezjakintasunean hezteko sistema
bakarra. Beraz, gure haurren eskubide den hezkuntza hori, erakoa eta
modu aproposean jasoa izateagatik borrokatu beharko dugu, haur horiek
beharrezko balore egokiak barneratu eta benetako hiritar eta gizakiak
bihurtu daitezen.
1. Zer da artea? + UhArte Arte Garaikidearen Zentrora bisita
Artea
betidanik marraztea eta margotzearekin erlazionatu izan da; arte
entzuterakoan, margolanak zein marrazkiak dira burura etortzen
zaizkigunak, eskulturekin batera. Gainera, edertasunarekin izan da
lotua beti; artista onak kontsideratuak izan dira margolan, pintura,
eskultura eder eta perfektuak sortu dituzten egileak. Behin
eskolan artea
ideiaren
irudi errepresentatibo bat bilatzea agindu ziguten, hau da,
gizartearentzat artea zer den islatzen zuten irudiak. Ez dakit
zergatik, baino gainontzeko klase-kideak, ni bezala, pinturak eta
eskulturak eraman zituzten, eta asko eta asko errepikatuak izan
ziren, La Gioconda, Gernika, Munchen Oihua, Miguel Angel-en David
... Eraman genituen artelanen inguruan hizketan, ia gehienak famatuak
zirela (guztiok ezagutzen genituen) ondorioztatu genuen, bai eta
horien artean artelan abstrakturik ez zegoela.
Haurrak ginenean bezala, gelako artista koloreztatzeko orduan marratik ateratzen ez zena zen, edota marrazki polit-politak egiten zituena, errealitatea hobekien islatzen zuena, zirriborrorik gabeak. Argi dago, beraz, gizarteak artearen inguruan dituen usteak; baino topikoak dira horiek, mitoak ... Oker gabiltza, beraz, ahaztu beharrekoak dira, egia ez baitira.
Haurrak ginenean bezala, gelako artista koloreztatzeko orduan marratik ateratzen ez zena zen, edota marrazki polit-politak egiten zituena, errealitatea hobekien islatzen zuena, zirriborrorik gabeak. Argi dago, beraz, gizarteak artearen inguruan dituen usteak; baino topikoak dira horiek, mitoak ... Oker gabiltza, beraz, ahaztu beharrekoak dira, egia ez baitira.
Gizakiak,
gizaki denetik, harreman estua izan du artearekin. Azken batean
ikusten, sentitzen, pentsatzen ... duena adierazteko eta
komunikatzeko balio izan dio mendeetan zehar.
Artistek,
filosofoek, hezitzaileek, psikologoek, soziologoek ... askotariko
azalpenak eman dituzte artearen inguruan. Nork bere ikuspegitik
azaldu izan du zer den artea, eta askotariko iritziak ipini dituzte
mahai gainean. Besteak beste, energia
deskargatzeko bidetzat hartua izan da; plazera ematen duen ekintza
gisa; bizitzari ihes egiteko modutzat; ezarrita dagoena zalantzan
jartzeko tresnatzat; ikaskuntza emozionala lortzeko aukera gisa; eta
errealitateko elementu kontrajarriak bateratzeko baliabide
bezala definitu dute zenbaitek. Kasu honetan ere: zenbat buru,
hainbat aburu.
Argi
dago, beraz, artea konplexuagoa den gaia dela. Beraz, zer
da artea? "Artea
errealitatea edo irudimena nolabait adierazteko giza ekintza da.
Horretarako, askotariko tresnak erabili ohi dira, hala nola materia,
irudia, soinua, gorputz-adierazpena eta abar, hartzailearen irudimena
edota emozioa suspertzeko helburuarekin."
Artea,
beraz, ez da marrazketan trebeak direnentzako soilik, ez dira
esku-lanak soilik, ez da marrazketa librea besterik. Gizakia
bihozbera den aldetik, adierazteko beharra du, gure sentimenduak eta
egonezinak kaleratzeko modua da, gure irudimena garatzeko bidea.
Horretaz gain, gainontzekoen adierazpenak ere ulertzen eta
errespetatzen ikasi behar dugu, enpatia garatuz.
Konplexua
den gaia da, beraz, alor desberdinak biltzen dituena, ez da
adierazpen hutsa. Praktikatzen:
adierazpen plastikotik Hezkuntza Artistikora
testuan azaltzen den moduan, betiko Plastika "adierazpen
plastikoa" baino zabalagoa da. Adierazpen
plastikoa izenak irakasgaiaren xede
eta ahaleginak adierazpenaren prozedura zehatzera murrizten ditu.
Baino
aurretik azaldu bezala landu beharrekoa ez da adierazpen soila;
norberaren
egite pertsonaletik haruntzago joanez, besteen lanen ezagutzarako,
interpretaziorako eta ulermenerako tresna eta baliabidea izan behar
du.
Modu
honetan, arloaren izen berrira ohitzen hasi beharko ginake,
adierazpen plastikoa Arte Hezkuntzagatik ordezkatuz. Izan ere, ohiko
beste ikasgaietan bezala, ez da bakarrik praktika lantzen,
pentsamendua baizik, beste askoren artean. Arte Hezkuntza ez da
sormena bakarrik, beste hainbat gaitasun lantzen dira ere. Ikasgai
irekia den aldetik, non haurrak haren sentimendu eta sentsazioak modu
desberdinetara aditzera eman dezakeen, hau da, margolan, eskultura,
performancea, ikus-entzuneko ...-en bitartez, haren sentimendu eta
emozioak kontrolatzen eta horiek modu egokian adierazten ikasiko du,
besteenak ulertzen eta modu egokian interpretatuko dituen bezala,
errespetatzen diren bitartean.
UhArte
Arte Garaikidearen Zentroa-ra
egindako bisitan azaldu zigutenez, baloratu beharrekoa ez da emaitza,
hau da, produktua edo objektua; horren atzean dagoen prozesua baizik,
sortze-lan hura egitera bultzatu gaituzten arrazoi eta zergatiak.
Soilik
perfekzio zein bikaintasuna
baloratzen dituen gizartean bizi gara, non huts egitea zigortua den.
Artelanen
aurrean, beti, zer
da?
galdera planteatzen dugu; irudikatutakoa errealitatearekin lotzen
saiatzen gara lehendabizi, artelana zentzuzko suerta dakigun.
Errepresentazioei
errealismoa eta perspektiba mantentzea eskatzen diegu. Oso
errealistak, eta ikuspuntu bakarretik adierazita daudenak dira
baliotsutzat eta ontzat kontsideratzen ditugunak. Baino perfekzioa
existitu ez, eta eginez ikasten da, saiatuz, ahaleginak eginez ...
Beraz, estropezu egitekotan, esperientzia horretatik ikasteko
baliagarria izango da. Ikasi izan dugun moduan, artelan bat beti
zerbaitetan oinarritzen da, nahiz eta errealitatearen errepresentazio
fidela ez izan.
Beraz,
gizarteak inposatzen dizkigun mugak urratu eta estetika beharra
zalantzan jarriz, eta Phillipe de Montebello-ren (New Yorke-ko
Metropolitan museoko zuzendaria) hitzekin bat, ez
dago artea definitzeko orduan adostasunik, gaur egun edozein gauzari
deitzen baitzaio artea; hortaz, ezin daiteke esan hau artea da eta
beste hori ez.
Beraz, behar berriak planteatu behar dira, eta gizartean indarrean
dauden aurreiritziak indargabetu eta desaktibatu.
Hala
ere horrelako artelanak merezitako errekonozimendua ez dutela
pentsatzen jarraitzen dut. Artea ez dela soilik goiko klasekoek
gozatu dezaketen zerbait, ez du zergatik garestia, perfektua, ederra
izan behar, ez du zertan museotan ikusgai egon behar, mirestu
dezakegu edota nazka sentitu …
Horren
aldean, artea nahigabekoa izan daitekeenaren inpresioa dut.
Arratsalde batez logelan aspertutik zaudela, buruan inolako ideiarik
eduki gabe, margotzeari ekiten diozu. Lortutakoa, artea da, Jackson
Pollock artistaren eredua jarraituz; gauzak
ilustratu beharrean, modu azkar eta bat-batekoan adieraztea, dena
nahastuko zuen teknika bat erabili.
Oraindik
ere, artelan asko eta asko autorea ospetsua izateagatik direla
baloratuak uste dut. Baino nola aldatu ikuskera hori, baldin eta
inguratzen gaituen guztiari balioa ematen zaio bakarrik dotorea,
polita eta garestia izateagatik? Eta
nola ulertu zer den artea? Arte ona ala txarra al dago? Dena al da
artea? Gizarteari gauza asko ulertu eta irakasteko geratzen zaizkigu
...
Bibliografia:
Agirre, Imanol (1997). Adierazpen plastikotik Hezkuntza Artistikora
http://eu.wikipedia.org/wiki/Arte
Bibliografia:
Agirre, Imanol (1997). Adierazpen plastikotik Hezkuntza Artistikora
http://eu.wikipedia.org/wiki/Arte
Power
pointa: Arte Hezkuntza hasiera
2. Zergatik irakatsi Hezkuntza Artistikoa?
Zaila
da gutxi ezagutzen eta menperatzen duzun gai baten inguruan
hausnartzea. Horregatik, nik artearen inguruan dudan ideia islatuko
dut lehenbizi, nola
definituko zenuke artea?
galderari erantzunda, ondoren benetako defenizioarekin konparatuz.
Askotan oker gabiltza, mitoak eta aurreiritziak eragin handia baitute
gugan, eta horregatik uste eta pertzepzio horiek aldatu beharra dago
lehenbailen.
Artea
gure sentimenduak eta egonezinak kaleratzeko modua da, gure irudimena
garatzeko bidea; gizakia bihozbera da, eta dituen sentsazio eta
sentimendu horiek irudikatzearen beharra du. Gertaerak hauteman eta
ulertzeko banakako modua da; irudimenak, mundu desberdinetan zehar
bidaiatzea baimentzen digu, ametsak balira; ikerketara eta
esperimentaziora bultzatzen gaitu, eta horretan izandako banakako
bizipen eta sentzazio bereziak ezagutarazi eta adierazteko beharra
dugu, batzuetan margolanen bidez nabarmentzen dena, bestetan olerki,
abesti edota liburuak baliatuta ... Artea funtsezkoa da,
desadostasunak eta gizartea kritikatzeko tresna baita; Dewey
pedagogo famatuaren hitzetan oinarrituta, pertsonek
bere irudia eraiki baino gehiago egin beharko lukete, bere
inteligentzia bere sistema soziala berreraikitzeko erabiliz.
Artearen
irakaskuntza funtsezkoa da, haurrek haren aplikapenak ulertu, eta
modu egoki batean onurarako baliatu dezakete, dibertitzen diren
bitartean, azkeneko hau baita hezkuntza-alor honen ezaugarrietako
bat, gure irudimenak eragindua. Haurrek gertaerak modu desberdinetan
ulertu eta interpretatzera ohitu behar dira,
eta Arte
Hezkuntza zein Musika bezalako ikasgaien bitartez mundua modu
desberdinetan interpretatzen ikas dezakete, gure barnean daukagun
sen-artistikoa dela medio; gainditzeko zaila den arazo baten aurrean
honi aurre egiteko bide desberdinak aurkitzeari erreferentzia egin
nahi diot honekin.
Praktikatzen:
adierazpen plastikotik Hezkuntza Artistikora
testuan azaltzen den moduan, Howard
Gardner, Rudolf Arnheim eta Elliot Eisner ederki asko erakutsi
digute arteak nortasunaren
garapenean ez ezik, adimenaren hobekuntzan eta ezagutza orokorrerako
estrategien prestakuntzan duen balioa.
Beraz ... Zergatik
amore eman arazoen aurrean? Beti egongo dira horri aurre egiteko modu
eta estrategia desberdinak; esan beharra dago, Matematiken
ikaskuntzak arazo horri erantzuna emateko soluzioak nola bilatzen ez
digula erakutsiko. Gehienetan, logikak, gure sen-artistikoa erabat
baztertzen du. Eragiketa bat burutzeko orduan soluzioa ez badugu
aurkitzen, blokeatzen gara, aurrera ez atzera egin ezinik, roboten
antzera. Sormena izango litzateke horri aurre egiteko tresna. Modu
honetan, beraz, Arte Hezkuntzaren irakaskuntzaren beharraren inguruan
ez zen eztabaidatu beharko, eta ez zen zalantzan jarri beharko, orain
gutxi indarrean jarritako LOMCE legeak egiten duen antzera.
Lowenfeld-ek
adierazpen plastikoak garapen pertsonalean duen garrantziaz
ohartarazi gintuen aspaldian, eta bere ideietan oinarritu zen
plastikako didaktikaren azkenaurreko erreforma;
baina
atzera pausoak eman dira. LOMCE
legeak Hezkuntza Artsitikoak ikasgaia, Arte Hezkuntza eta Musika
biltzen dituena, ez-derrigorrezkoa bilakatu du, eta hemendik aurrera
Hezkuntza Artistikoa eta derrigorrezkoa ez den hizkuntza baten artean
hautatu beharko da; modu honetan, Arte HEzkuntza ikasgaia bigarren
plano batean geratzen da, ez-garrantzizkotzat joz.
Matematika,
ingelesa, gizarte zientziak, euskara, natur zientziak… Eskola hori
baina askoz gehiago da. Eskola sormenerako lekua ere bada, eta
horregatik, mota guztietako adierazpen artistikoek daukate lekua
bertan. Baino
hezkuntzan
matematika eta hizkuntza alorren balorazioa nagusitzen da, zeina
curriculumean zientifikoa den ororen lehentasunarekin batera, ondorio
negatiboak eragiten dituen eremu artistikoarengan, aspektu afektibo,
emozional eta estetikoak alde batera utzita, eta esperientzia
artistikoari lekua kenduz.
Jarduera
artistikoek garapen kognitiboan dute eragina. Besteak beste, arreta,
kontzentrazioa, irudimena, memoria, behaketa, autokonfiantza,
borondatea ... lantzen direlako. Era
berean, haurraren garapen sozio-emozionalari ere mesede egiten dio
arte heziketak. Izan ere, haurrak bere burua onartu behar du, bere
ahalmen eta muga guztiekin. Onarpen horrek lotura izango du haurrak
bere buruaz duen ikuspegiarekin, eta horrek zuzenean eragingo du bere
jokabidean; orain eta etorkizunean. Baina ez hori bakarrik, jarduera
artistiskoen bidez, haurraren zentzumenak landu eta garapen
pertzeptiboa ere sustatzen da. Espazioa, formak, koloreak, ehundurak,
soinuak, sentipenak eta esperientzia bisualak adierazpenerako
estimulu anitzak dira.
Arte
hezkuntzak haurrari egiten dizkion ekarpen guztien artean, baina,
bada bereziki garrantzitsua den bat: sormena. Malgutasuna,
originaltasuna, etorria, independentzia, kritika, autokritika ...
landu ahal izango ditu. Zerbait sortzean, analisi gaitasuna,
aukeratzeko gaitasuna, loturak egiteko gaitasuna eta sintesi
gaitasuna, jartzen dira martxan, besteak beste. Prozesu horretan
haurraren esperientziek eta ezagutzek hartzen dute parte.
Beraz ... Hain
mekanikoak diren eduki eta ezagutzak irakasteaz gain, haurrei haiek
haien kabuz esperimentatzeko aukera eman beharko zitzaien, haiek bila
ditzaten haien interesen eta nahien arabera haien buruetan suertatzen
zaizkien galderen erantzunak, irudikatuz, hausnartuz ... Haurra
independiente eta bere burua aski duena bilakatuko zen horrela,
porrotaren aurrean indartsua, arazoen aurrean irtenbideak emateko
gaitua, garapen pertsonala bermatuz.
Haurrak
ezagutzarenganako interes handia dauka, haien kabuz ikertu, pertsona
arduratsuak bilakatzen diren bitartean. Pertsona
bat heztea ez da bere buruan informazio eta ezagutza transmititu eta
barneratzea. Pertsona bat heztea bizitzarako prestatzea da, hau da,
autonomo izaten laguntzea, zenbait balore irakastea, elkarlanean
aritzen laguntzea, kooperatiboki, gizarteaz hausnartaraztea, kritikoa
izaten laguntzea ... Guzti horretarako espazio eta baliabide jakin
batzuk eskaini eta inguru eta anbientazio egokiak beharrezkoak dira.
Aurrera egiteko tresnak, errekurtsoak, baliabideak eskaintzea da
heztea.
Hezkuntzak
izan behar duen helburu garrantzitsuenetariko bat pertsona bakoitzak
bere burua ezagutzea, nor den jakiten ahalbidetzea litzateke;
bakoitzak bere bihotza entzun eta horren arabera jokatzea da. Eta ez
bakarrik bakoitzak bere burua ezagutzea, baizik eta ikasleek elkar
ezagutzeko aukera izatea ere. Gaitasun honek besteek adierazten
dituzten sentimenduen, emozioen, jokatzeko moduen arabera bakoitzaren
izaera zein den jakitea inplikatzen du, enpatia garatuz. Era honetan,
zenbat eta gehiago adierazi, gero eta gehiago ezagutuko dugu elkar.
Eskolek erlaziorako, elkartrukatzeko eremua izan behar dute,
komunikazioa sustatzen den bitartean.
Aurretik
aipatutako guzti hauek Arte Hezkuntza lantzearen ondorio eta emaitza
dira, Marian Lopez-en Posibilidades
de ser a través del arte
eta Marin Vidal-en Zergatik
irakatsi artea?
artikuluetan
azaltzen den moduan; onurak, beraz, ugariak dira. Horregatik,
beharrezkoa da gure barnean ezkutatzen den artista ezagutarazi eta
ezagutzera ematea, margolan zein idatzien bitartez izan, baino ixilik
ez gelditu, eta zure sentipen oro adierazi eta agerian jarri.
Bibliografia:
http://www.hikhasi.com/artikulua/1872
Lopez
Cao, Marian. Posibilidades de ser a través del arte
Viadel,
Marin (1991). Zergatik irakatsi Artea
Power
pointa: Arte Hezkuntza hasiera
3. Hezkuntza Artistikoaren perspektiba nagusiak
Un
modelo de educacion artística que sirve de referencia a la
intervención educativa, y probablemente el más difundido, es aquél
que plantea como objetivos primordiales: el desarrollo en los
usuarios de destrezas manuales, el mayor dominio psicomotriz, y el
desarrollo en la medida de lo posible de un cierto gusto estético.
Ados
al gaude?
Ez da harritzekoa,
honakoa, artearen irakaskuntza tradizionalak produkzioa eta kontsumoa
helburu zituen gizarteari erantzuna emateko artista trebeak
formatzeko beharrarekin izan duen lotura estuagatik; horiek ere
indarrean jarraitzen dute egun, eta nabarmena da horrek gugan duen
eragina.
Behin,
artea
ideiaren
irudi errepresentatibo bat bilatzea agindu ziguten, hau da,
gizartearentzat artea zer den islatzen zuten irudiak. Gainontzeko
gelakideak, ni bezala, pinturak eta eskulturak eraman zituzten, eta
asko eta asko errepikatuak izan ziren, La Gioconda, Gernika, Munchen
Oihua, Miguel Angel-en David ... Eraman genituen artelanen artean,
ia gehienak famatuak ziren, guztiok ezagutzen genituenak, ederrak,
perfektuak ... Eta horien artean artelan abstrakturik ez zegoen.
Honekin islatu izan
nahi dena zera da, kontzepzio tradizional hauek gugan duten eragin
handia, izan ere honakoa eskolatze alor guztietan gehien hedatutako
joera izan da. Hala ere, dakigunez, momentu historiko bakoitzean,
hezkuntza- eta esku-hartze soziokulturalen orientabideak unean
indarrean zeuden ikuskera kulturalei erantzuna ematen diete;
hezkuntza orientabide desberdinak beraz, ikuskera kultural
desberdinen aldaketarekin bat egiten dute, eskutik helduta.
Los
diferentes tipos de aprendizaje artistico pueden ser complementarios
y no tienen por qué ser excluyentes. Honetan
oinarrituta, Hezkuntza
Artistikoa ikaskuntza esanguratsua suertatzeko, zein baldintza eman
behar dira?
Esiner-en
esanetan, Hezkuntza Artistikoan aditua, artearen ikaskuntzan
barneratu beharrakoa bi multzo handi eta orokorretan banatzen da:
batetik, egia da funtsezkoa dela eduki artistiko zehatzak, artearen
inguruko historia, estetikaren inguruko ezagutzak, kultura bisualaren
gaineko edukiak ... barneratzea; baino bestetik, entzuten ikasi,
iritzi desberdinak errespetatu, lan egiteko aukerako ohiturak onartu,
elkartasuna, bestelakoa denaren onespena ... bezalako ohiturak eta
baloreak lantzea ezinbestekoa da ere. Honako hau, Hezkuntza
Artistikoak denboran zehar izan dituen hezkuntza-orientabideen
emaitza izan da.
Produkzio
sistemari lotutako Hezkuntza Artistikoak, irakaskuntza
akademizista bezala ezaguna, eredu tradizionala dugu. Izenak
adierazten duen moduan, ekoizpenean zentratuta (Industria Iraultzari
lotuta) eta horretarako edertasunean zein perfekzioan oinarrituta,
marrazkiaren
irakaskuntza da funtsa, maisuaren agindu eta teknikak jarraituta, eta
ikaslea esku trebezian hornitzen duen bitartean, mimetismoa helburu
delarik.
Honen
aldean, Hezkuntza
Artistikoa sormenaren eta autoespresioaren garapen gisa dugu.
Bi mundu gerrak eragindako ondorio latzen aurrean, krisiari aurre
egin behar zitzaiolakoan, gizakiak manifestatzeko beharra zuen, haien
desadostasuna, amorrua, sumina, egonezina ... adierazteko beharra.
Artea gizartea kritikatzeko tresna bihurtzen da. Dewey pedagogo
famatuaren hitzetan oinarrituta, pertsonek
bere irudia eraiki baino gehiago egin beharko lukete, bere
inteligentzia bere sistema soziala berreraikitzeko erabiliz. Modu
honetan, subjektibitatea, emozio-mundua eta talde- eta
komunitate-nortasuna indartzen dira. Maisuak ez du inolako mugarik
ezartzen, norbanakoaren berezko ekintza da, nahita egindakoa,
norbanakoak haien sentimendu eta emozioak kaleratzeko beharra baitu.
Imitazioa baztertuta, eta ebaluaziori uko eginda, norbanakoak barruan
ezkutatzen den artista ezagutzera emango du, bere buruarekiko
konfiantza bereganatzen duen bitartean; bere bihotza entzun eta
horren arabera mugituko da. Modu honetan ere, haren adierazpenak
onartuak izan zitzaten gustatuko litzaiokeen aldetik, besteetan
ulertuko ditu ere, enpatia sustatuz. Alderdi hau, benetan garrantzi
eta ezinbestekotzat jotzen dut, Einsten-en hitz hauek adierazten
duten moduan: "En
los momentos de crisis, sólo la imaginación es más importante que
el conocimiento".
Urteak
aurrera egin ahala, eta honekin batera, arduratzen gintuen krisi
kulturala bigarren plano batean geratzen da, ikus-entzunezkoak haren
lekua hartzen dutelarik. Honekin batera etapa berri bat hasten da.
Kultura
bisualaren ulermenerako Arte Hezkuntzarekin
batera, irudien munduak, publizitateak bultzaturik, gugan duen
eraginaz jabetzen gara. Filosofo
garikidea zen Derrida-rekin bat, en
toda representacion hay unos poderes dioen
moduan, irudi horietan
mezu
bat transmititzen da, produktoreen interesen araberakoak, eta
zeharkako modu batean, inplizituki, barneratzen dizkigutenak.
Horregatik, horiek irakurtzen ikasi eta ulertzeko beharra dago.
Oraingoan, argazkiak, diseinuak, ikus-entzunekoak eta gehienbat bat
irudiak ordezten dituzte lan artistikoak, eta horietan presente
dauden argia, plano, kolore, egitura desberdinak aztertzeari ekin
behar zaio, ondoren horiek kritikoki irakurtzeko.
Honekin
batera,
Arte Hezkuntza diziplina gisa agertzen
da, DBAE izenarekin ezaguna (Dsicipline-based Art-Education), eta
Hezkuntza Artistikoa alorrak landu beharko zituen edukiak ordenatu
eta planifikatzea proposatzen du, historian zehar eman diren
aldaketen araberako sintesi moduko bat eginez, Hezkuntza Artistikoa
ikasgaia osatuko duten oinarrizko diziplina desberdinak bilduz,
honakoak: arte
historia, estetika, sorkuntza eta kritika;
artea eta artistaren rola gure kulturan ezagutzearekin batera,
artearen kulitateez gozatzen irakatsi behar zaigu. Baino horrekin
batera, ekoizpenarekin lotutako produktuak sortzen eta irudi bisualak
analizatzen, interpretatzen eta analizatzen irakatsi behar zaigu.
Horiekin bereganatzearekin batera, gainontzeko ikasgaiak antzera,
teoria zein praktika uztartzen dituen ikasgaia eraikiko da,
ebaluatuak izan daitezkeen ezagutza zein gaitasun multzoa osatuko
duten aldetik.
Beraz...
Hezkuntza
Artistikoa nola margotzen irakatsi, prozedura artistiko hutsak
erakutsi eta artista famatuen bizitzak zein haien obra arrakastatsuak
ezagutaraztea baino gehiago da ...
Bibliografia:
Lopez
Cao, Marian. Posibilidades de ser a través del arte
Barragan.
Modelos de Educación Artística
Power
pointa: Arte Hezkuntzaren perspektiba ezberdinak
4. Kultura bisuala
Egun
kultura bisualean murgildurik gaude, irudien munduan bizi gara.
Ikus-kultura,
bisuala den eta gugan eragina duen guztia da; izan ere, egun, irudiz
inguratuta gaude, eta zer esanik ez haur txikiak. Egunerokotasunean,
zuzenean nahiz zeharka, telebistan, interneten, aldizkarietan,
komikietan, kaleko iragarkietan, horma-irudietan ... irudiak presente
daude nonahi. Galdera da: ikusten
dugun hori, eragina du gugan?
Haurrek
marrazki bizidunak izugarri gustoko dituzte, baino irudi horien
atzean balore, familia-eredu, klase sozial ezberdinak, kultura …
daude, mezu bat transmititzen da, produktoreen interesen araberakoak,
eta zeharkako modu batean, inplizituki, barneratzen dizkigutenak.
Haurrentzako marrazki bizidunetan erabiltzen diren kolore, musika,
eta gehienbat pertsonaiak erakargarriak dira, eta horiekin
identifikatuta sentitzen dira, horren atzean dauden ideologia eta
kultura barneratzen dituztelarik, nahiz eta konturatu ez; filosofo
garikidea zen Derrida-rekin bat, en
toda representacion hay unos poderes,
eta
horiek
haurren nortasunak eraikitzen dituzte, gure esperientziatik abiatu
eta oinarritu beharrean.
Haurrek
orduak eta orduak ematen dituzte pantailaren aurrean. Nahiago dute
etxean geratu, telebista ikusten, bideo-jokoekin dibertitzen, edota
interneten nabigatzen, haien lagunekin milaka esperientzia eder bizi
baino. Dagoeneko, ez dira guk haurrak gineneko haur berdinak; guk
inoiz ez genuen etxera bueltatzeko ordua. Ehundaka abentura
desberdinetan murgiltzen genituen gure buruak, eta horretarako ez
genuen ezeren beharrik, natura aski zen. Herriko plazan geundelarik
ere, aita-amak etxeko lehiotik entzuten genituen, etxera bueltatzeko
ordua zela ohiukatzen, baino gu gure horretan jarraitzen genuen.
Azkenean, haien aginduak ez betetzeagatik, hurrengo egunean etxetik
ez ateratzearekin zigortzen gintuzten, eta hura zen gehien izorratu
eta amorratzen gintuena, etxean gure aspergarritasuna amaigabea
baitzen. Bizitako aparteko momentu ahaztezin horiek dira benetan
heltzea eragin digutenak. Baina lehen esan bezala, aspaldiko kontuak
dira horiek. Egun ordenagailu eta mugikorrak dira haurren jostailurik
preziatuenak, eta horiek gabez ezin dira bizi.
Infancia
y cultura visual
artikuluan Arthur Efland-ek adierazten duen moduan, el
resultado de la cultura visual actual de los niños es una mezcla de
diversas producciones culturales que tienen en común ver a los niños
como a un grupo específico de consumidores. La infancia se ha
convertido en un segmento de mercado ... Ya no se percibe al niño
como una mente en desarrollo, sino como a un consumidor.
Haurrek
mendekotasun handia dute egun, behin eta berriz ikusten dutenak
eragindua. Manipulazio antzeko bat ematen dela esan dezakegu; haurrak
ez dira gai ikusten dutenaren aurrean aukeraketa bat egiteko; mutilak
Super Man bezalako pertsonai indartsuarekin identifikatzen diren
moduan, neskak Hellow Kitty zein Barbie-ak ederrak dituzte eredu.
Haiek imitatzeko nahia dute beti; perfektuak dira, eta haien modukoak
izateagatik borrokatuko dute. Haien maitasun-platonikoak izanik,
haien edertasun-kanona jarraitu eta haien moduko izaerak izatera
behartuta ikusten dituzte haien buruak; aldiz, horiek ez lortzekotan,
ondorio negatiboak nabarmenak izango dira, beste batzuen artean,
frustrazioa, desadostasuna, zoriontasun-eza, ziurtasun-gabezia,
beldurra, samintasuna, inbidia, balorazio negatiboak ... Gure burua
ez dugu onartuko.
Aniztasuna
betidanik existitu izan da, eta askotan hura ez da errespetatua izan;
aurretik esan bezala, bikaintasunaren ideia erakutsi digute behin eta
berriz, jarraitu beharreko prototipo eta eredu perfektuak, horiek
nonahi daude ikusgai. Horren aurrean, hura lortzen ez zuena,
baztertua eta mespretxatua izan da. Egun ere, horrelakoak gertatzen
dira, eta askotan gainera. Baino aniztasuna errealitate bat da,
jazoera bat, eta hura baloratzen irakatsi behar zaie haurrei.
Perfekzioa existitzen ez da; beraz, helduok beraiekin eztabaidatuz
eta elkarrizketaren bitartez, beraiengan jarrera kritikoa sustatzen
ahalegindu beharko ginake. Ikusgai dauden irudi guzti hauek,
aproposak ez direnak eta kontsumoa helbru dutenak, eragina dute
gugan, eta horregatik, jarrera kritiko bat garatzea ezinbestekoa da;
ikusle pasiboak izan beharrean, ikus kultura landu beharko genuke
elkarrizketa eta eztabaida sustatuz. Gure ingurunea eta errealitatea
ezagutu behar dugu, eta inguratzen gaituen hori kritikoki baloratu.
Arte
Ederretan doktoregoa den Alfred Porres-en hitzetan,
identificar imagen
y realidad de manera tan inmediata conlleva el riesgo de olvidar que
la imagen no es la realidad sino una de sus representaciones posibles
y que, tras cada representación, siempre hay alguien que media.
Irudiak
eraikitze bat dira, eta ez dute errealitatea islatzen, baizik eta
interesen arabera moldatzen. Askotan, guk egin izan dugun moduan,
PhotoShop eta Gimp bezalako programen bitartez, helburu ezberdinekin,
errealitatea manipulatu eta gure nahien arabera eraldatzen dugu,
irreal bihurtzen dugularik. Horren aurrean, haurrek, transimitu nahi
diren mezu horiek irakurtzen eta kritikoki interpretatzen ikasi
beharko dute, eta haien ezagutza propioak eraiki; horretarako, era
egokian hezi beharko ditugu, haiek izan daitezen haien buruengatik
erabaki ditzaten, eta ez gizartea, gugan zeresan handia duena.
Horrela, Dewey pedagogo famatuaren hitzetan oinarrituta, pertsonek
bere irudia eraiki baino gehiago egin beharko lukete, bere
inteligentzia bere sistema soziala berreraikitzeko erabiliz.
Beraz,
hona hemen erronka berri bat: curriculumak bere baitan hartu kultura
bisualaren analisiaren inguruko perspektiba zabalagoa, Fernando
Hernandez irakaslearekin bat: el
objeto de la educación artística vendría a ser el estudio crítico
de la construcción social de la experiencia o la cultura visual.
Bibliografia:
Hernandez,
Fernando (2002). Educación y cultura visual
Efland,
Arthur (2005). Infancia y cultura visual
Power
pointa: Kultura bisuala eta
Arte Hezkuntzaren
perspektiba ezberdinak
5. Lan proiektuak
Eskolak,
tradizionalki,
ikasle-profil bakarra onartu du; arlo akademikoan nabarmentzearekin
batera ikasketa-espediente ezinhobea zuten ikasleak izan dira
adimentsuak kontsideratu diren bakarrak. Urteetan zehar indarrean
egon da, eta gaur egun ere zentzu askotan dirau hezkuntza
estandarizatu hau. Honek
ez du pertsona bakoitzak dituen gaitasunak
garatzea
ahalbidetzen, ezta indibiduook elkarrengandik desberdintzen gaituzten
berezitasunak errespetatzen ere; hain garatuak ez ditugun gaitasunak
erakustera behartzen gaituzte, ditugunak agertzea baimentzen ez
diguten bitartean.
Ikasketetan
emaitza onak ateratzen dituzten pertsonak daude, baina, agian,
harremanatzen eta gizarteratzen ez dakitenak. Edo, alderantziz,
ikasketetan hain ona ez izanik, jendearekin erlazionatzeko gaitasun
handia duenik ere bada. Zerbaitetan
arrakasta izateko adimena beharrezkoa da, baina arlo bakoitzean
adimen desberdinak erabiltzen dira.
Era berean, Einstein zer izan zen Michael Jordan baino adimentsuagoa?
Biak adimentsuak ziren, baino esparru desberdinetan. Honelako adibide
asko aipa genitzake, adimentsua izatea arlo akademikoan bikaina
izatea, guk esango genukeen bezala, “un maquina”, “un
cerebrito” ez dela soilik ikusaraziz.
Beraz,
galdera da, zer
da adimentsua izatea? Howard
Gardner psikologoak adierazi zuen moduan,
adimena
arazoak
konpontzeko gaitasuna edota kultura- edo gizarte-ingurune baterako
balio handiko produktuak ekoizteko gaitasuna
da.
Horretarako,
elkarreraginean dauden adimen bat baino gehiago ditugu, eta horietako
batzuk besteak baino garatuagoak agertzen dira pertsona bakoitzean.
Hortaz, ikaskuntza-prozesua eraikitzeko unean, bakoitzak garatuago
duen adimen hori azalerazi beharra dago; izan ere, sendotasunetatik
abiatuz, ahulagoak ditugun beste adimenak indartzea ahalbidetzen da.
Zentzu
honetan, adimen
anizkunen teoriak ikaslearen
indargune, jakin-min eta interesei ematen die garrantzia, eta hauek
oinarri izanik, bakoitzaren ezaugarrietara egokitutako jakintzak eta
esperientziak bereganatzen direla dio. Horregatik, ikaslearen
indargune, jakin-min eta interesei eman behar zaie garrantzia, eta
hauek oinarri izanik, bakoitzaren ezaugarrietara egokitutako
jakintzak eta esperientziak bereganatzea erdiesten da.
Modu honetan, nola
eman horri erantzuna?
Ikasleak
ezagutzarenganako interes handia dauka, bai, baino horretarako haren
ahalmen
eta dohainak erakutsi eta azaleratzeko aukera emango dion metodologia
beharrezkoa da, metodologia tradizionalak deuseztatzearekin batera.
Irakasleak
gidaturiko talde txikietan garatzen den eta ikaslea erdigune hartuta
gauzatzen den ikaskuntza
gisa defini genitzake lan proiektuak; horren helburua, ikasleen
interesetatik, esperientziatik eta ezagutzetatik jalgiriko
problematika bati erantzuna ematea da, adiera praktikoan, prozesua
ixten duen produktu finala lortuz.
Ikasleek
haien nahi eta interesen araberako problematika bat identifikatu,
gertukoa, eta haien bizitzetan presente dagoena formulatu ostean,
horri erantzuna eman beharko diote. Modu honetan, ikasleeak ezagutza
bere egiteaz gain, elkarlanean arituko da bere gelakideekin.
Eskola-ezagutzan
funtsezkoa den elkarreragin soziala aldarrikatzen du; maila
indibidualekoaren eta sozialekoaren arteko integrazioa baimentzen du:
ikasleen, irakasleen eta, noski, edukiaren arteko
elkarreragin-prozesuak ezinbestekoak dira ezagutza garatzeko. Hiru
elementuen arteko beharrezko interakzioak ikaskuntza-irakaskuntza
prozesua etengabe birdiseinatzea eta berregokitzea agintzen du,
identifikatutako ezagutza berrien arabera moldatzeko.
Kontua
ez da gauzak egitea egitearren,
behartuta. Jarduera informazioa bilatzea, esperimentatzea, lege
fisikoak deskubritzea, jarduerak planifikatzea, erabakiak hartzea,
egindako lanaren inguruko gogoeta egitea eta izandako arrakasta eta
porrotak jakinaraztea bezalako trebeziak mobilizatzeko gaitasunean
datza; beharrezkoa da uneoro aktibo egotea, eztabaidan, erabakiak
hartzen ...
Metodologi
tradizionalarekin konparatuta, haurrak diziplinazko ezagutza,
eguneroko bizimoduari dagozkionak eta gizarte eta ingurugiro
alorretako problematika lantzen ditu. Egunerokotasunean aurrera
egiteko baliatuko ditu ezagutza horiek; horregatik, ikaslearen ideiak
eta interes guneak lantzen diren aldetik, ikaslearen rol aktiboa
sustatzen da, ezagutza eraikiz eta berreraikiz. Modu honetan, haurra
motibatuta aurkituko da, eroso, bere horretan, pozik, bere beharrak
asetzen dituen bitartean; bere buruan sinistuko du, konfiantzaz
gainezka ibiliko da, autonomo bilakatuko da, eta gauzak egiteko gai
delakoaz konturatuko da, bere buruaz oso harro. Beraz ...
Modu
honetan, aurretik finkatutako helburuak lortzeko, Lilian Dabdou
Alvarado-ren gogoetak ederki isaltzen duen moduan, “el
verdadero maestro no es aquél
que te presta sus alas, sino
el que te ayuda a desplegar las tuyas”. Denok
dugu sortzaile eta berritzaile izateko aukera; eta aukera diot, bai.
Izan ere, guk gure ingurunera moldatzen gara, eta ingurune horrek
sormena sustatu dezake edo ez; eskolaren kasuan, sortzailea izango da
bakoitzaren originaltasuna, ideia berriak, autonomia, garapen
emozionala eta beste hainbeste garatzeko aukera ematen badu.
“Creativo
es quien produce algo nuevo y valioso, y ese algo no necesariamente
ha de ser una obra de arte; puede ser una idea, una solución a un
problema, un nuevo producto…” dio
Petra María Pérezek, Hezkuntzaren Teorian katedratikoa eta
Valentziako Unibertsitateko Sormen eta Berrikuntza Hezitzaileen
institutuko partaideak.
Galdera
da, non
dago horretarako giltza?
Hezkuntza ez da transmisiboa izan behar; haurrek, informazioa haien
buruetan sartu baino, berritzaile izaten, huts egin eta horri aurre
egiten, euren buruei galderak planteatzen, ikertzen, deskubritzen,
asmatzen, konparatzen, euren kabuz baloratu eta aukeratzen, ekimena
izaten ... ikasi behar dute; hau da, haiek beraiek izaten.
Guzti
honek birmoldaketa eskatzen du eskolako ohiko antolakuntza eta
funtzionamenduan; irakasleek transmititzaileak izateari utzi,
aginduak alde batera utzita, eta gidari bihurtzea eskatzen du horrek,
haurraren berezko garpen prozesuan lagun izanda. Lowenfeld-ekin bat,
“Seguruenik,
gure eskoletan irakatsi beharko liratekeen oinarrizko trebetasunetako
bat maisuaren
erantzun eta argibideak itxaron beharrean erantzunak deskubritu eta
bilatzeko ahalmena da. Hain zuzen ere, eragile hori dago jarduera
artistiko baten funtsezko esperientzien barruan
...”.
Pertsona
bat heztea ez da bere buruan informazio eta ezagutza transmititu eta
barneratzea. Pertsona
bat heztea bizitzarako prestatzea da, hau da, autonomo izaten
laguntzea, zenbait balore irakastea, elkarlanean aritzen laguntzea,
kooperatiboki, gizarteaz hausnartaraztea, kritikoa izaten laguntzea,
bere naturaltasuna baloratzea, erritmoa errespetatzea, ulertzea
... Guzti horretarako espazio eta baliabide jakin batzuk eskaini eta
inguru eta anbientazio egokiak beharrezkoak dira; aurrera egiteko
tresnak, errekurtsoak, baliabideak eskaintzea da heztea,
konfiantzazko giroan, non maitasuna elkarri erakusten diogun.
Berritzaile izaten ausartzeak bakoitzak bere buruarengan konfiantza
izatea eskatzen du, baita emozio eta sentimenduak modu egokian
kudeatzen jakitea, frustrazioa kasu. Horregatik, eskola espazio
sortzaile bilakatu dadin nahi badugu, haurren hezkuntza emozionala
ere oso kontutan izan beharko dugu. Eskolak emozio eta sentimenduak
ulertu eta ezagutzeko gaitasuna landu behar du eta autoestimu
positibo eta errealista garatzen lagundu behar du, horrela seguru
sentitzea, arriskuei aurre egiteko gaitua sentizea, akatsari
beldurrik ez izatea ... lortuko da, ikaskuntza esangurastu bat
sustatuz.
Beraz
... Zeinahi
metodologia aldaketa proposatu beharko lirateke, honako galdera hauen
erantzunak gidatuko luketenak: Zertarako irakatsi? Zer irakatsi? Nola
irakatsi?
Bibliografia:
Arregi,
Xabier. HIK HASI, 140 zenbakia, 30-32 or
Hernandez,
F. Ventura (1992). Curriculuma proiektuen bidez nola antolatu
Power pointa: Metodologia. Lan proiektuak. Kasu zehatzak
Power pointa: Metodologia. Lan proiektuak. Kasu zehatzak
6. Sortze-lana: SEXISMOA
Sexismoari
buruzko sortze-lana egiteko ideia nahiko izan genituen, betidanik
pil-pilean dagoen gaia delako, egunerokoa. Ideiak ugariak ziren:
bideo bat, collage bat, argazki sekuentzia
bat, mural bat, publizitate iragarki bat ...
Autore desberdinak aztertzen egon ondoren, Barbara Krauyer eta
Gerrila Girls-en lanetan ikusitako ideiaren antzeko bat egitea
erabaki genuen, hau da, sexismoari kritika, collage
batean islatuta, slogan bati atxikiturik.
Dena
manipulatiboa delakoaren ideian oinarrituta, collage-an gorputz erdia
emakumearena eta beste erdia gizonarena duen gizakia agertuko da,
haien aurpegiak trukatuta ere, aipatutako manipulazio hori adieraziz.
Ikus daitekeen moduan, emakumea erdi biluzik dago, gizona ez bezala;
izan ere, emakumeek beti edertasun-kanona eta jarrera sentsual eta
probokatzaileak adieraztearekin erlazionatu da, beharra eta agindua
izango balitz bezala, gizona asetzeko helburuarekin.
Slogan-ari
dagokionez, deigarria, sinplea eta hausnarketara bultzatzen gaituen
bat aukeratu dugu, honakoa: DENA
MANIPULAGARRIA DA! Aurrera edo atzera goaz? Letrari
dagokionez, ez dugu betiko letra polita eta perfektua erabili;
haserrea eta amorrua adierazteko helburuarekin, puntazorrotza den bat
erabili dugu.
Sexismoak
jaiotzatik, sexuaren arabera, zenbait rol inposatzen dizkigu; hau da
benetan kritikatu nahi duguna, txikitatik jasotzen dugun manipulazio
hau, gizartea baita gugatik erabakitzen duena.
Adibidez,
emakume jaiotzen bazara, arropa arrosarekin janzten gaituzte, eta
panpinaren bat jasotzen dugu opari gisa. Gizonek, aldiz, arropa
urdinarekin jantzi eta baloiak izan ohi dira haien opari nagusiak.
Antzinako ohiturak dira horiek, baino egun oraindik mantentzen
direnak. Hortaz, nahiz eta aurrera goazela uste, errealitatea ez da
hori. Aurrerapausoak eman dira, noski, baino sexismoa oraindik ere
indarrean dago.
Sinplea
eta deigarria izango den lana egitea genuen buruan, hunkigarria,
gugan eta ikuslearengan eragina izango zuena, hausnartzera bultzatuz.
Horretarako, sexismoaren aurkako kanpaina antzeko bat egitea simulatu
dugu, gure sortze-lana Iruñea barreneko espazio jendetsu eta publiko
ezberdinetan aurkeztuz eta erakutsiz, hala nola, El Sarioko atarian,
autobus publikoetan, autobus geltokietan, La Morea bezalako
merkataritza-guneetan, …
Bukatzeko,
izandako zailtasun eta erraztasunei dagokienez, egunerokotasuneko eta
jadanik landutako gaia denez, informazioa bilatzeko orduan ez dugu
problemarik izan. Aldiz, gaurkotasuneko gaia izanik, hain ezaguna,
zaila egin zaigu hura kritikatzeko ideia original eta sinplea
bilatzea, ikusleak hunkitu eta hausnartzera bideratuko lituzkeena, ez
baikenuen betidanik eginak izan diren antzeko bideoak egin nahi.
Behin ideia argi genuela, zaila egin zaigu kanpaina simulatzeko
egindako irudiak PhotoShop-en bidez prestatzea.
7. ONDORIOAK
Hezkuntza
Artistikoa ikasgaian ikasitakoa sei hausnarketa desberdinetan islatu
dut, bakoitzean gai desberdina jorratzen dudalarik. Horietan, teoria
nire esperientziarekin uztartu dut, nire iritzia azalean utziz.
Gaiak
honakoak izan dira: Zer da artea?, Zergatik irakatsi artea?,
Hezkuntza Artistikoaren perspektiba nagusiak, Kultura bisuala, Lan
proiektuak eta Sortze-lana.
Oraingoan,
gai bakoitzaren inguruan ateratako ondorio nagusiak islatuko ditut
hemen, garrantzizkoenak, laburpen gisa, landutako gai desberdinak
lotzen saiatuz.
Batetik,
kontzepzio tradizionalek gugan eragin handia izaten jarraitzen dute
oraindik ere. Artea betidanik marraztea eta margotzearekin
erlazionatu izan da; arte entzuterakoan, margolanak zein marrazkiak
dira burura etortzen zaizkizunak, eskulturekin batera. Gainera,
edertasunarekin izan da lotua beti; artista onak kontsideratuak izan
dira margolan, pintura, eskultura eder eta perfektuak sortu dituzten
egileak. Alde horretatik, arte ona ala txarra al
dago? Dena al da artea? bezalako
galderekin behingoz bukatu eta gizarteari
gauza asko ulertu eta irakasteko geratzen zaizkigu ...
Asko
dira Hezkuntza Artistikoaren bitartez garatzen diren gaitasunak:
esaterako, arreta, kontzentrazioa, irudimena, memoria, behaketa,
autokonfiantza, borondatea ... Era berean, haurraren garapen
sozio-emozionalari ere mesede egiten dio, izan ere, haurrak bere
burua onartu behar du, bere ahalmen eta muga guztiekin. Horretarako,
haren sentimendu eta emozioak modu natural eta original eta
berritzailean adierazi eta haurra independiente eta bere burua aski
duena bilakatuko da, porrotaren aurrean indartsua, arazoen aurrean
irtenbideak emateko gaitua, garapen pertsonala bermatuz. Baina ez
hori bakarrik, jarduera artistiskoen bidez, haurraren zentzumenak
landu eta garapen pertzeptiboa ere sustatzen da; espazioa, formak,
koloreak, ehundurak, soinuak, sentipenak eta esperientzia bisualak
adierazpenerako estimulu anitzak dira. Baino horiek guztiak lantzeko,
eta era egokian gainera, eskoletan
lantzen diren edukien birmoldaketa beharrezkoa da.
Arte
Hezkuntza diziplina gisa perspektibak
adierazten duen moduan, DBAE izenaz ezaguna (Dsicipline-based
Art-Education), Hezkuntza Artistikoa
alorrak landu beharko zituen eduki eta diziplinak lau dira: arte
historia, estetika, sorkuntza eta kritika;
artea eta artistaren rola gure kulturan ezagutzearekin batera,
artearen kulitateez gozatzen irakatsi beharko zitzaigun. Baino
horrekin batera, ekoizpenarekin lotutako produktuak sortzen eta irudi
bisualak analizatzen, interpretatzen irakatsi ere.
Egun
kultura bisualean murgildurik gaude, irudien munduan bizi gara;
irudiz inguratuta gaude, eta zer esanik ez haur txikiak.
Egunerokotasunean, telebistan, interneten, aldizkarietan, komikietan,
kaleko iragarkietan, horma-irudietan ... irudiak presente daude
nonahi. Irudi horien atzean balore,
familia-eredu, klase sozial ezberdinak, kultura … daude, mezu bat
transmititzen da, produktoreen interesen araberakoak, eta zeharkako
modu batean, inplizituki, barneratzen dizkigutenak; eragina
hainbestekoa da non, haurren nortasunak eraikitzen dituzten, gure
esperientzietatik abiatu eta oinarritu beharrean.
Modu
honetan, haurrei mezu horiek kritikoki irakurtzen irakatsi beharko
zitzaien, horien aurrean haien ezinegonak, desadostasunak, amorrua
... azaleratzea baimendu beharko zitzaien, artea ezarrita
dagoena zalantzan jarri eta kritikatzeko tresna baliagarri izanik.
Baino horretarako haren
ahalmen eta dohainak erakutsi eta azaleratzeko aukera emango dion
metodologia beharrezkoa da,
metodologia tradizionalak deuseztatzearekin batera; originaltasuna,
ideia berriak, autonomia, garapen emozionala eta beste hainbeste
garatzeko aukera eman beharko zitzaien, haien
interes eta beharretatik abiatuta,
eroso senti daitezen, gogotsu, eta aktibo, ezagutza bere egiten duten
bitartean.
Modu
honetan, gure sortze-lanen antzeko proiektuak eraikiko zituzten. Lan
egiteko nahia eta gogoa izanik, eta ez behartuta, ikertzeari ekin,
galderak planteatu, eta horiei erantzuna emateko irrikiaz,
lan-proiektu ederrak izango ziren honen
guztiaren emaitza, non haurrak edukiak
eta ezagutzak barneratzeaz gain, gizarteaz
hausnartaraztea, kritikoa izatea eragingo zuen, eta alde horretatik
autonomo bihurtuko zen, elkarlanean aritzen ikasten duen bitartean,
kooperatiboki, zenbait balore barneratzearekin batera, hala nola,
naturaltasuna baloratzea, gainontzekoen erritmoa errespetatzea,
besteak ulertzea ...
Suscribirse a:
Entradas (Atom)